Edukacja

Public Knowledge Project (PKP) to międzynarodowa inicjatywa akademicka, której celem jest wspieranie otwartego dostępu do wiedzy naukowej. Projekt powstał na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej, a dziś działa przy wsparciu licznych instytucji partnerskich. Najbardziej znanym osiągnięciem PKP jest Open Journal Systems (OJS) – oprogramowanie open source używane przez tysiące czasopism na całym świecie do prowadzenia recenzji i publikacji artykułów naukowych online. PKP rozwija także inne narzędzia, takie jak Open Monograph Press czy Open Preprint Systems, które wspierają cyfrową dystrybucję książek i preprintów naukowych. Dzięki nim powstał ekosystem wspierający cały cykl publikacyjny: od zgłoszenia tekstu, przez recenzję, aż po jego udostępnienie odbiorcom. ...

🔗 arXiv.org to jedno z najważniejszych otwartych repozytoriów naukowych na świecie. Powstało w 1991 roku z inicjatywy fizyka Paula Ginsparga i od tego czasu stało się kluczową platformą dla preprintów naukowych – wstępnych wersji artykułów publikowanych przed recenzją w czasopismach. ArXiv obejmuje szerokie spektrum dziedzin: fizykę, matematykę, informatykę, nauki przyrodnicze, ekonomię, statystykę, a nawet nauki społeczne. Każdego dnia dodawane są setki nowych prac, co sprawia, że platforma jest jednym z najdynamiczniejszych źródeł wiedzy naukowej w internecie. ...

🔗 Monoskop.org to unikalny projekt łączący cechy encyklopedii, cyfrowej biblioteki i repozytorium wiedzy, rozwijany od ponad dekady przez społeczność badaczy, artystów i pasjonatów. Strona skupia się na sztuce medialnej, kulturze cyfrowej, filozofii, estetyce i teorii krytycznej, dostarczając materiałów, których trudno szukać w klasycznych źródłach. Monoskop wyróżnia się bogactwem archiwów – znajdziemy tu setki skanów książek, esejów i publikacji, często trudno dostępnych w tradycyjnych bibliotekach. Struktura wiki umożliwia łatwe poszerzanie haseł i linkowanie pomiędzy powiązanymi tematami, a otwartość projektu sprzyja współpracy i nieustannej aktualizacji treści. ...

🔗 The Public Domain Review to internetowe archiwum i magazyn poświęcony dziełom, które weszły do domeny publicznej – od rzadkich ilustracji i map, przez zapomniane teksty literackie, po filmy, fotografie i nagrania dźwiękowe. Projekt powstał w 2011 roku i jest prowadzony przez organizację non-profit, której misją jest ochrona, digitalizacja i popularyzacja zasobów kultury dostępnych bez ograniczeń prawnych. Strona łączy funkcję archiwum z rolą kuratora treści. Publikowane materiały są starannie opisane, często wzbogacone o kontekst historyczny, artystyczny i kulturowy. Odbiorca znajdzie tu zarówno klasyczne dzieła znanych artystów, jak i zupełnie zapomniane prace anonimowych twórców. ...

🔗 Musicmap to jedno z najbardziej imponujących narzędzi kulturoznawczych dostępnych w sieci. To interaktywna mapa ewolucji muzyki popularnej – od korzeni jazzowych i bluesowych aż po współczesne eksperymenty elektroniczne. Jest to projekt monumentalny nie tylko pod względem zakresu, ale również dopracowania wizualnego i poznawczego. Stworzona przez belgijskiego inżyniera Kwintena Crauwelsa, Musicmap łączy naukowe podejście do klasyfikacji z pasją do dźwięku. Projekt powstawał przez ponad dekadę i nie jest wynikiem pracy zespołu badawczego czy firmy medialnej – to ręcznie opracowana encyklopedia muzyki, umieszczona w przestrzeni wizualnej, która przypomina galaktykę. ...

🔗 explainshell.com to jedno z tych narzędzi, które powinno być obowiązkowym wyposażeniem każdego, kto pracuje z terminalem w systemach Linux lub Unix. Choć wielu użytkowników zna i używa podstawowych poleceń typu ls, cd, mkdir, to prawdziwa moc powłoki bash ujawnia się dopiero wtedy, gdy zaczynamy korzystać z bardziej złożonych komend złożonych z wielu opcji, przełączników i operatorów. W takich momentach explainshell.com staje się niezastąpionym przewodnikiem. Strona pozwala wkleić dowolne polecenie bash – od prostych jak rm -rf /tmp po bardziej złożone jak find . -type f -exec grep -H 'hasło' {} \; – i natychmiast rozkłada je na czynniki pierwsze, pokazując opis każdej składowej na podstawie oficjalnych stron podręcznika (man pages). Co ważne, nie jest to zwykły parser składni – serwis korzysta z pełnych, aktualnych danych dokumentacyjnych i prezentuje je w przystępny sposób, z podkreśleniem relacji między argumentami. ...

🔗 sci-hub.se to jedno z najbardziej znanych i zarazem najbardziej kontrowersyjnych miejsc w historii internetu naukowego. Stworzony w 2011 roku przez kazachską informatyczkę Aleksandrę Elbakian, serwis umożliwia bezpłatny dostęp do milionów artykułów naukowych, które normalnie są dostępne tylko za zaporami płatności znanych wydawnictw akademickich. W praktyce Sci-Hub działa jak gigantyczna, zdecentralizowana biblioteka cyfrowa – użytkownik wprowadza numer DOI (lub bezpośredni link do publikacji), a system odnajduje i udostępnia pełny tekst artykułu PDF, niezależnie od tego, czy dana osoba posiada instytucjonalną subskrypcję. Choć funkcjonalność ogranicza się do jednej linii wyszukiwania, efektywność i zasięg narzędzia są imponujące: ponad 80 milionów publikacji z dziedzin takich jak medycyna, biologia, fizyka, psychologia, ekonomia, matematyka czy nauki społeczne. ...

Bajkowy Zakątek to wyjątkowe miejsce w polskim internecie – wolne od reklam, natarczywej gamifikacji i komercyjnych dodatków. Strona oferuje zestaw klasycznych bajek, słuchowisk, opowieści i materiałów do pobrania, wszystko w estetycznej i przyjaznej formie. To świetna propozycja dla rodziców, nauczycieli i najmłodszych użytkowników internetu. Całość jest utrzymana w stylu retro z pięknymi ilustracjami, subtelną typografią i dużym naciskiem na bezpieczeństwo oraz jakość treści. 🔗 bajkowyzakatek.eu

Ciechanow.ski to blog Bartosza Ciechanowskiego, polskiego inżyniera i autora niezwykle dopracowanych, interaktywnych artykułów popularnonaukowych. Każdy tekst opowiada o zjawiskach fizycznych, mechanicznych i technicznych — od działania tłoków i zębatek po zasady optyki — przy użyciu dynamicznych animacji WebGL i symulacji 3D, które użytkownik może samodzielnie eksplorować. Forma prezentacji jest unikalna: zamiast ściany tekstu, czytelnik otrzymuje interaktywną strukturę, która tłumaczy skomplikowane procesy lepiej niż niejedna uczelnia. Autor przygotowuje też wersje angielskie artykułów, ale podstawowym językiem jest polski. ...

Ncase.me to unikalna strona stworzona przez niezależnego twórcę Nicky’ego Case’a, który specjalizuje się w tworzeniu interaktywnych opowieści i symulacji edukacyjnych. Serwis zawiera kilkanaście mikrogier i artykułów, które nie tylko bawią, ale i uczą – o zaufaniu, mechanizmach społecznych, wolności słowa, dezinformacji, mechanice podejmowania decyzji czy psychologii stresu. Wśród najgłośniejszych projektów znajdują się: – 🔹 The Evolution of Trust – gra o teorii gier i zaufaniu we współczesnym społeczeństwie; – 🔹 We Become What We Behold – krótka, wstrząsająca gra o mediach i polaryzacji; – 🔹 Coming Out Simulator – szczera i osobista opowieść interaktywna; – 🔹 Parable of the Polygons – wspólny projekt z Vi Hart o dyskryminacji strukturalnej, zilustrowany geometrią i symulacją. ...